Ludwik Franciszek Wasilkowski, znany również jako ojciec Aleksander, urodził się 24 maja 1890 roku w Sławkowie i zmarł 15 lipca 1942 roku w Opocznie. Był on wybitnym polskim teologiem, który nie tylko angażował się w nauczanie, ale również pełnił funkcję profesora Seminarium Duchownego we Włocławku.
Wasilkowski zasłynął jako autor ważnego podręcznika dogmatyki zatytułowanego „Prawdy katolickie”, w którym przedstawiał kluczowe aspekty doktryn katolickich, kształtując w ten sposób myślenie teologiczne swoich uczniów oraz społeczności religijnej.
Życiorys
Ludwik Wasilkowski, syn lekarza Czesława Wasilkowskiego oraz Aleksandry z Chmielewskich, wiódł wyjątkowe życie. W swojej młodości kształcił się w Gimnazjum Sobieskiego w Krakowie, gdzie zdobył solidne podstawy edukacyjne, kończąc naukę maturalną w 1909 roku. W dniu 24 sierpnia tego samego roku, rozpoczął nowicjat u jezuitów w Starej Wsi, który musiał jednak przerwać 22 czerwca 1910 z powodu pogarszającego się stanu zdrowia.
W 1910 roku związał się z Seminarium Duchownym we Włocławku, rozpoczynając naukę na trzecim roku. 14 czerwca 1914 roku przyjął święcenia kapłańskie i podjął pierwszą pracę duszpasterską w Choczu. Jego kolejnym krokiem było udanie się do Fryburga w Szwajcarii w 1915 roku, gdzie kontynuował studia, uzyskując świadectwo nauczyciela historii powszechnej. Ostatecznie, 5 grudnia 1918 roku, obronił pracę doktorską pod tytułem „Das Priesterturm nach der Lehre des hl. Cyprians von Karthago”.
W 1919 roku Wasilkowski powrócił do Włocławka, gdzie pełnił rolę profesora w tamtejszym Seminarium Duchownym, wykładając przedmioty takie jak patrologia, teologia dogmatyczna oraz języki obce – niemiecki i grecki, które opanował w sposób znakomity. Wśród jego uczniów znajdował się Stefan Wyszyński. Był również współzałożycielem Stowarzyszenia Księży Charystów Diecezji Włocławskiej w 1919 roku, a także pełnił funkcje prefekta w gimnazjum żeńskim Aspisówny oraz w Państwowej Szkole Technicznej.
Od 1929 roku swoją działalność nauczycielską rozszerzył na diecezjalne Niższe Seminarium (Liceum Piusa X). W roku akademickim 1928-1929 prowadził także wykłady na KUL, gdzie zajmował się historią Kościoła. Publikował swoje teksty w Ateneum Kapłańskim i działał na polu cenzury ksiąg religijnych, będąc członkiem Consilii a vigilantia.
31 sierpnia 1933 roku Wasilkowski zwrócił się z prośbą o przyjęcie do jezuitów, jednakże zrezygnował z tego po przeanalizowaniu swoich możliwości 15 kwietnia 1934 roku. Zdecydował się na rozpoczęcie postulatu u franciszkanów w Wieliczce jako tercjarz, przyjmując imię brat Aleksander. Pełnił rolę nauczyciela teodycei, apologetyki i dogmatyki. W 1938 roku, po wygaśnięciu ślubów, dołączył do filipinów w Gostyniu.
W sierpniu 1939 roku dotarł do Lwowa, aby zakończyć druk swojego podręcznika dogmatyki „Prawdy katolickie”. Niestety, podczas II wojny światowej, został zatrzymany przez Niemców jako zakładnik, lecz po kilku tygodniach opuścił więzienie. Nie mógł udać się do Gostynia ze względu na blokady wprowadzone przez okupantów, więc skierował się do Studzianny, gdzie dotarł 9 marca 1940 roku. W kwietniu 1940 roku, wraz z innymi filipinami, został aresztowany pod zarzutem współpracy z partyzantami Henryka Hubala Dobrzańskiego. Dzięki jego umiejętnościom negocjacyjnym i biegłości w języku niemieckim, księża zostali wkrótce uwolnieni.
W lecie 1942 roku uzyskał pozwolenie na wyjazd do Sławkowa, aby odwiedzić matkę, jednak w wyniku epidemii tyfusu plamistego, zmarł w szpitalu w Opocznie. Został pochowany na cmentarzu w Studziannie. Jego cenny księgozbiór, liczący około 1500 tomów, uległ zniszczeniu lub rozproszeniu w trakcie wojny.
Podręcznik dogmatyki
Podręcznik dotyczący dogmatyki autorstwa Ludwika Wasilkowskiego, zatytułowany Prawdy katolickie. Podręcznik dogmatyki, został wydany w sierpniu 1939 roku i stanowił istotny krok naprzód w podejściu do teorii ewolucji człowieka. Autor w swoich rozważaniach wskazywał, że:
Ewolucjonizm umiarkowany, o ile przyjmuje interwencję Bożą w uformowaniu świata, duszy ludzkiej, a także ciała ludzkiego, jest teorią przyrodniczą zgodną z nauką kościelną.
Wasilkowski podkreślał znaczenie logicznego wykładu wiary katolickiej, skupiając się na jasnym przedstawieniu zasad, a nie na gromadzeniu jak największej liczby faktów. W swoich materiałach dokonał uporządkowania prawd wiary w sposób, który umożliwiał ich przemyślane zrozumienie – każda z nich wynikała z poprzedniej.
Jednym z głównych celów, które postawił przed sobą autor, było przygotowanie katolika do obrony swych przekonań i ideałów. Jak zauważył, każdy wierny, który kocha swoją wiarę i Kościół, winien być odpowiednio przygotowany do obrony swoich zasad. W kontekście swojego dzieła, Wasilkowski podkreślał również wątpliwości dotyczące twierdzeń materialistycznych, argumentując, że są one nieuzasadnione.
Niestety, z powodu wybuchu II wojny światowej, podręcznik nie został wdrożony do programu nauczania szkół średnich.
Przypisy
- Bogdan Brzuszek, Ksiądz Ludwik Wasilkowski i jego podręcznik dogmatyki, w: Studia Franciszkańskie, nr 3/1988, Franciszkanie, Poznań, 1988 r., s. 193-220, ISSN 0860-0775
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Walenty Baranowski | Bogusław Cupiał | Stanisław Dróżdż (poeta) | Jan Baranowski (naukowiec) | Teofil Sadkowski | Stefan Dwornik | Bogdan DzięciołOceń: Ludwik Wasilkowski