Stanisław Dróżdż (poeta)

---

Życiorys

W latach 1959–1964, Stanisław Dróżdż podjął studia na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Już na etapie studiów wykazywał talent literacki, zdobywając nagrody w licznych konkursach poetyckich skierowanych do studentów. Jednakże jego kolejne prace, które charakteryzowały się minimalistycznym podejściem, nie przyniosły mu zamierzonej popularności.

Mimo talentu, Dróżdża nie przyjęto do Związku Literatów Polskich, a renomowane Ossolineum odmówiło wydania jego debiutanckiego tomiku. Wówczas poeta zdecydował się związać ze środowiskiem artystycznym Wrocławia, gdzie dostał się do Związku Polskich Artystów Plastyków, co otworzyło przed nim nowe możliwości.

Wrocławskie kręgi artystyczne pozwoliły mu również nawiązać cenne znajomości. Bliskim przyjacielem Dróżdża była Barbara Kozłowska, a także Zbigniew Makarewicz, którzy przyczynili się do popularyzacji jego twórczości, przedstawiając go m.in. Zbigniewowi Gostomskiemu Zbigniewowi Gostomskiemu. Dzięki tym kontaktom, od 1971 roku poeta nawiązał współpracę z Galerią Foksal w Warszawie, a później z innymi placówkami, takimi jak Appenix2 czy Propaganda.

Stanisław Dróżdż zdobył tytuł magistra w 1979 roku, a jego praca dyplomowa poświęcona była tematyce poezji konkretnej, w której dokumentował osiągnięcia polskich konkretystów.

Twórczość

Podczas finalnego etapu swojego kształcenia, Stanisław Dróżdż rozpoczął proces formułowania swojego unikalnego stylu literackiego. Jego twórczość zyskała na wyrazistości poprzez minimalistyczne i uogólnione podejście, co z kolei przybliżyło ją do tzw. poezji gnomicznej. Od 1967 roku poświęcał się poezji konkretnej, a rok później zadebiutował na wystawach także z własnymi dziełami. Jednym z pierwszych jego projektów była praca pt. „Białe czarne”, która stanowiła próbę graficznej analizy języka.

Na początku drogi artystycznej, Dróżdż miał trudności z przypisaniem swoich dzieł do istniejących nurtów, jednak wkrótce wprowadzono termin „pojęciokształty”, opisujący formę pojęć, które stają się widoczne w momencie ich fizycznego uformowania. Ostatecznie poeta określił się jako twórca tegoż nurtu, po zapoznaniu się z czechosłowacką antologią, która dotyczyła poezji konkretnej.

W jego twórczości bardziej niż zdania, interesowały go wyrazy konkretne, które traktował niemal jak elementy matematycznego systemu. Często korzystał z wyrazów o zrozumiałym znaczeniu w różnych językach, co miało na celu stworzenie uniwersalnej płaszczyzny do komunikacji. Wgląd w jego prace przyniosła współpraca z Barbarą Kozłowską, która pomogła mu w nadaniu typograficznego charakteru jego dziełom podczas Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70.

Wrocław jest miejscem, gdzie wiele dzieł Stanisława Dróżdża można spotkać w przestrzeni miejskiej. Przykładem jest „Klepsydra”, która od 2010 roku umiejscowiona jest na dawnym schronie przeciwlotniczym w pobliżu pl. Strzegomskim, obecnie znanym jako Muzeum Współczesne Wrocław. W ramach obchodów Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016, Fundacja Art Transparent zainicjowała m.in. instalację „Czasoprzestrzennie” na szczycie kamienicy przy Legnickiej 68/70 oraz dzieło „Optimum” przy Hubskiej 35.

W tym samym roku w parku popowickim zrealizowano przestrzenną interpretację wiersza Dróżdża „Samotność”, zaprojektowaną przez Barbarę Kozłowską na Sympozjum Plastyczne Wrocław ’70.

Wystawy

Stanisław Dróżdż ma w swoim dorobku około 300 wystaw, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, które obejmują zarówno wystawy indywidualne, jak i zbiorowe. Wyróżnia się reprezentowaniem Polski na 50. Biennale Sztuki w Wenecji, gdzie prezentował wystawę pod tytułem Alea Iacta Est, której kuratorem był Paweł Sosnowski. Jego dzieła znajdują się w renomowanych kolekcjach prywatnych oraz muzeach, takich jak Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Museum of Contemporary Art w Los Angeles, Schwarz Galeria d’Arte w Mediolanie oraz Museum of Modern Art w Hunfeld.

Wybrane wystawy indywidualne

• 1968: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, Wrocław,
• 1968: Galeria Pod Moną Lizą, Wrocław,
• 1969: Stanisław Dróżdż. Poezja strukturalna. Pojęciokształty, Galeria OdNOWA, Poznań,
• 1979: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty, Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa,
• 1989: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty (Poezja konkretna), Galeria Foksal, Warszawa,
• 1994: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, BWA, Wrocław,
• 1994: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa,
• 1994: Stanisław Dróżdż. Algebra przyimków, Galeria Stara, Lublin,
• 1995: Stanisław Dróżdż, Galeria 72, Chełm,
• 1995: Stanisław Dróżdż. Eschatologia egzystencji. Poezja konkretna, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu,
• 1995: Stanisław Dróżdż. Poezja konkretna, BWA, Słupsk,
• 1997: Stanisław Dróżdż. „I” 1970-1997 (FRAGMENTY). Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa,
• 1997: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa; Galeria Kronika, Bytom,
• 1998: Stanisław Dróżdż. Poezja konkretna, Galeria Potocka, Kraków,
• 2000: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, Galeria BWA Awangarda, Wrocław,
• 2001: Stanisław Dróżdż – Pojęciokształty. Poezja konkretna, Bunkier Sztuki, Kraków,
• 2002: Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa,
• 2007: Język to gra, Galeria Muzalewska, Poznań,
• 2008: Przestrzenie Poezji Konkretnej, Galeria Appendix2, Warszawa,
• 2009: Od Do, Galeria Appendix2, Warszawa,
• 2013: Czas/Między, Galeria Muzalewska, Poznań,
• 2014: Stanisław Dróżdż. Pomysły, Muzeum Współczesne Wrocław,
• 2015: Spod ręki Dróżdża, Galeria Muzalewska, Poznań.

Wybrane wystawy zbiorowe

• 1970: Sztuka pojęciowa, Galeria Pod Moną Lizą, Wrocław,
• 1983: Od zera do nieskończoności. Od nieskończoności do zera, BWA, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin,
• 1993: Książki i strony, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa,
• 1997: Haltungen, Schlossgalerie, Drezno,
• 1997: Ekspres Polonia, Sztuka z Polski 1945-1996, Pałac Sztuk Pięknych, Budapeszt,
• 1999: Refleksja konceptualna w sztuce polskiej, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa,
• 1999: Niekończąca się linia / Die unendliche Linie, Muzeum Sztuki Reduktywnej, Świeradów-Zdrój,
• 2001: Biurokracja, Galeria Foksal, Warszawa,
• 2003: 50. Międzynarodowe Biennale Sztuki w Wenecji, Pawilon Polski, Wenecja,
• 2004: Poza geometrią. Eksperymenty z formą od lat 40. do 70., Los Angeles County Museum of Art; Miami Art Museum, USA.

---

Oceń: Stanisław Dróżdż (poeta)

---